بررسی تحولات طبقاتی اشتغال ونابرابری طبقاتی درآمدی در استان تهران 1355 تا 1385

در این تحقیق ابتدا تغییر و تحولات طبقاتی اشتغال در بازار کار استان تهران طی سال های 1355 تا 1385 مـورد مطالعـه قـرار می گیرد و سپس بر اسـاس اینکه سرپـرست خانوار شاغـل کـدام طبقه محسوب می شود، نابرابری درآمدی در سال های 1365 تا 1385بررسی می شود. با استفـاده از آمـار سرشماری و هزینـه و درآمـد خانـوارها مرکز آمار ایـران برای استان تهران تحولات طبقاتی اشتغال و نابرابری درآمدی با در نظر گرفتن طبقه شغلی سرپرست خانوار و به تفکیک مناطق شهری و روستایی ارزیابی می شود. به این منظور با استفاده از سه محـور عمده مالکیـت منابع، مدیـریت سازمانی، و مهارت چهار طبقه عمده سرمایـه دار، خرده بورژوا، متوسط و کارگـر تعـریف می شوند. برای بررسی نابرابری درآمـدی نیز از ضریب جینی، ضریب انحراف نسبی از میانگین، شاخص تایل، سنجـه آتکینسون استفاده می شود. هم چنین با مقایسه توزیع های درآمد با استفاده از منحنی لورنز، منحنی لورنز تعمیم یافته، تسلط تصادفی مرتبه اول و دوم وضعیت تحـولات توزیع درآمـد در سـال های سرشمـاری مقایسه می شود. در انجام محاسبات از نرم افزارهای excel و stata استفاده شده است. درطول دهه ابتدایی بعد از انقلاب (1365 - 1355) به دلایلی متعـددی از جمله جنـگ تحمیلی و تحریم های اقتصـادی بخـش خصوصی به شـدت تضعیف شـد. همیـن امـر زمینه ساز حضـور بیشتر دولت در فعالیت های اقتصـادی را فـراهم کرد. در ایـن دهه تنها تعداد و سهم طبقه خرده بورژوا افزایش قابل توجهی داشته است که اکثریت آنها در فعالیت های خـرده فروشـی شاغـل بودند. در بیست سـال اخیـر اتخـاذ سیـاستهای حمـایت از سـرمایه، موجبـات رشـد و شـکوفایی بخش خصوصـی را فراهم کرد. افزایـش در پیچیدگی مدیریتی موسسات اقتصادی و مـدرنیزه شدن فزاینده جایگاه های شغلی از یک طرف و افزایش سطح تحصیلات شاغلین و گرایش سرمایه داران به فعالیت های خدماتی از طرف دیگر، نیـاز به مشاغل اجرایی، مدیریتی و تخصصی را افزایش داد و باعث شد طبقـه متوسط بـا سرعت بیشتری رشد کنـد و در نتیجه سهم آن از کـل شاغلین به طـور پیـوسته افزایش یابد. پس از محاسبه چهار شاخص متفاوت نابرابری نتایج نشان می دهند که در طول دو دهه ( 1365تا 1385) علی رغـم نشان فـراز و نشیب های زیاد نابرابری درآمـدی در خانوارهـایی که سرپـرست های آنها مزد و حقوق بگیر بخش دولتـی بوده اند کاهش یافته است. در خـانوارهـایی که سرپـرست آنها مزد و حقوق بگیر بخش خصوصی هستند، نابـرابری درآمـدی افزایش یافتـه است. در طـی سـال های 1375 تا 1385 نیـز نابرابری درآمـدی در خانـوارهایی که سرپرست آنها سرمـایه دار و یا خـرده بورژوا محسوب می شوند، در مناطـق شهری کاهش و در مناطق روستایی افزایش یافته است. کلید واژه ها : طبقه، سرمایه دار، خرده بورژوا، کارگـر، متوسط، نابرابری، ضریب جینی، ضریب انحـراف نسبی از میانگین، شاخص تایل، سنجه آتکینسون، تسلط لورنز، تسلط تصادفی مرتبه اول، تسلط تصادفی مرتبه دوم